Hoe wordt sedum op de juiste manier geplant?
De sedumsoorten zijn uiterst weinig veeleisend. Ze houden van zon, maar verdragen ook lichte of halfschaduwrijke plaatsen. Ondanks hun goede winterhardheid moeten de groenblijvende sedums beschermd worden tegen koude winden. Een kant die van de wind af naar het zuiden of westen gericht is, beschermt de vaste planten tegen uitdrogende kou. Laag of plat groeiende sedumsoorten hebben goed doorlatende grond nodig. Stilstaand vocht is een probleem dat snel tot wortelrot kan leiden en zo tot de dood van hele plantenopstanden. De horst-vormende en wat hogere sedums zijn toleranter in hun bodemeisen. Ze doen het goed op zandige bodems en gedijen ook op leemachtige bodems. Er moet in elk geval voor waterafvoer gezorgd worden, want natte voeten veroorzaken ook rot op de onderstammen van deze soorten. Vergelijkbaar met de huiseleeks (Sempervivum) kunnen muurpepers (Sedum acre, Sedum album, Sedum spathulifolium enz.) gebruikt worden voor vaste beplanting in potten, kuipen en andere bakken. In overeenstemming met de eisen die de bodem van de tuin stelt, moet de afvoer van water in elk geval gegarandeerd zijn. Gedraineerde grond, bijvoorbeeld zand of grind, zorgt voor voldoende beluchting van de wortelzone.
Als de dikke hennen zich op hun gemak voelen op hun plaats, kunnen ze daar lange tijd blijven zitten. Intussen vormen de planten vullende tapijten en matten. Als ze op de plaats uitsterven, worden ze in de herfst of het vroege voorjaar afgesneden, verdeeld en de verdeelde stukken naar een nieuwe plaats overgeplant. Potten verplanten is om de 3 tot 5 jaar aan te bevelen. Hoewel sedum het goed doet in gemineraliseerde substraten, neemt na een paar jaar het risico van schimmelziekten in het uitgegeven substraat toe.
Hoe wordt Sedum verzorgd?
Voor gevestigde sedumplanten hoeft nauwelijks zorg te worden besteed. Ze overleven zelfs droge perioden zonder schade, dankzij hun sappige bladeren. Voedingsstoffen zijn niet nodig voor de laaggroeiende muurpepers. De voedingsstoffen die ze in de bodem vinden zijn voor hen voldoende. Voor de groeikrachtige stonecrops (bv. Sedum spectabile of Sedum telephium) stimuleren hoornschaafsel of organische meststoffen de plantengroei. Sedum ziet er het best compact en gedrongen uit. Daarom moeten water en voedingsstoffen matig gedoseerd worden.
Snoeien doe je meestal in het voorjaar. De dode, soms met sneeuw bedekte uitlopers van de grote steenklokjes geven structuur en aantrekkelijke aspecten aan de wintertuin. Tapijtvormende soorten hoeven meestal niet gesnoeid te worden. Pas als hun bloemen uitgebloeid en bruin geworden zijn, kunnen ze met een schaar vlak boven het kussen verwijderd worden. Hierdoor wordt het kussen optisch mooier.
Hoe vermeerder je sedums op de juiste manier?
Hun lange levensduur betekent dat ze zelden aangeraakt en verjongd hoeven te worden. De toppen en matten worden pas verdeeld als ze te groot worden of hinderlijk worden. Het verdelingswerk moet zowel in het vroege voorjaar als in het najaar gedaan worden. De verjonging van oudere opstanden kan gecombineerd worden met vermeerderingswerk. Bijna geen enkele andere plant is gemakkelijker te vermeerderen. Gebruik een spade om grotere verdelingen uit sedummatten te prikken en ze elders opnieuw te planten. Muurpeper en co. zijn zelfs zo gretig om te wortelen dat afgesneden scheuten wortel schieten in zand of daktuinsubstraat. Bedek in de tuin het oppervlak met deze materialen, spreid de scheuten losjes uit en druk ze aan. Na enige tijd ontstaat een nieuw kussen. Grotere steenachtigen worden uitgegraven voor deling en de onderstam wordt doorgesneden met een spade of broodmes. Scheuten die in de vroege zomer afgesneden worden, kunnen gemakkelijk in een waterglas geworteld worden.
Te veel bodemvocht veroorzaakt schimmelinfecties, vooral verwelkingsschimmels. Scheuten vallen om en rotten aan de basis. Inkepingen op de vlezige bladeren kunnen wijzen op een aantasting door de dikbek snuitkever. De schade aan het gebladerte is niet mooi, maar zeker draaglijk. Erger is zijn wortelvoeding in de onderbegroeiing.
Wat zijn de toepassingen van sedum?
Muurpepers en steenklokjes zijn onmisbare vaste planten in de tuin. Ze zijn spaarzaam en decoratief het hele jaar door. De vaste planten vinden hun plaats in rots- en grindtuinen, die ze versieren met bloeiende en bladrijke matten. Uitgebreide sedumdak, grafbeplantingen of beplante troggen en bakken zijn andere mogelijkheden om planten te gebruiken. De kruipende planten hebben niet veel wortelruimte nodig. Ze persen zich in de kleinste muurvoegen of vormen groene randen. De hogere stonecrops vormen aantrekkelijke bloeipunten in de nazomer- of herfsttuin voor vaste planten. De weelderige plaatbloemen trekken bijen, hommels en vlinders aan als magneten. Ze werken handig in combinatie met grassen in prairietuinen, met bolgewassen of andere middelhoge vaste planten in de cottagetuin. Zelfs in hun slapende fase blijven de dode scheuten van de stonecrops doorwerken in de winter. Hun snijbloemen blijven een paar dagen in de vaas staan en zijn blikvangers in het boeket.
Tripmadam (Sedum reflexum) is bij slechts weinigen bekend als geneeskrachtig en aromatisch kruid, ondanks zijn wijde verspreiding. De stevige wintergroene bladeren kunnen zelfs afgebroken worden en in de winter gebruikt worden. Hun smaak is flauw, maar talrijke mineralen zijn een waardevolle aanvulling op het dieet. De bladeren worden slechts in geringe mate gebruikt, want dikbladige sedums kunnen irriterend zijn voor gevoelige mensen.
Welke Sedum soorten zijn er?
Met zijn 500 soorten is de vetkuiken zeer rijk aan verscheidenheid. In cultuur zijn meestal enkele overblijvende soorten met cultivars. Ze vullen de soorten aan met opvallende bladkleuren, intense bloemkleuren of variërende groeihoogten.
- Sedum acre (Scherpe muurpeper) – Zeer platgroeiende sedum met gele bloemen.
- Sedum album (White wall pepper) – Vlakgroeiende sedum met witte bloemen
- Sedum sieboldii (oktober stonecrop) – Stonecrop met langere groei en late herfstbloeiers
- Sedum spurium (Tapijtvetblad) – Beproefde soort met geringe groei, bijvriendelijk
- Sedum spathulifolium ‘Cape Blanco’ (Zilveren spathula) – slakbestendig steenkruid met wintergroen, zilverkleurig blad en gele bloemen
- Sedum floriferum Weihenstephaner Gold (Golden Stonecrop) – rijkbloeiend steenkruid, bekende soort, wintergroen
- Sedum pulchellum (Starfish Flower) – aantrekkelijk steenkruid met bloemen die op zeesterren lijken.
- Sedum Sun Sparkler® Sedoro Blue Elf – is ’s werelds eerste Sedum x Orostachys hybride, geurig en rijk bloeiend.
- Sedum makinoi (Muurpeper) – met glanzende bladeren en mooie bloemen
- Sedum refexum Angelina (Nodding fatleaf) – sierlijke en dankbare vorm met opvallende oranjegele bladkleur, bij-vriendelijk
Is sedum geschikt voor groene daken?
Het weinig veeleisende karakter van deze vaste planten wordt gewaardeerd voor groene daken. Samen met huiseleeks of zandtijm zorgen ze voor bloeiende en ecologisch waardevolle groene daken. Op begraafplaatsen begroenen ze graven, vormen ze borders of bedekken ze meerjarige kommen. Hoge stonecrops zijn uiterst onderhoudsvriendelijke vaste planten voor bloemperken, gemengde borders en grindtuinen. Ze vullen grasbeplantingen aan met hun vaak late bloei en versieren met opvallend gebladerte. De opzichtige bloemen zijn aantrekkelijk voor bijen en vlinders, die ze verblijden met voortdurend bezoek. De schoonheid van de vetkuikens gaat ook in de winter door, door de achtergebleven zaadstengels en scheuten. Of ze nu groot of klein zijn, groen- of bontbladig, vetkuikens zijn onmisbare vaste planten, want ze redden het met een minimum aan vraag en zorg.
Verdere informatie
Steenklokje is zeker geen vleiende naam voor een plant die zo spaarzaam en veelzijdig is in tuinen. Sedum, zoals het botanische geslacht heet, komt van het Latijn (sedere) en betekent figuurlijk “zitten”. Het verwijst naar de compacte en spreidende groei van de vaste planten. Horst-vormende soorten worden ook wel boterbloemen genoemd. Matvormende vetkuikens zijn meer algemeen bekend als muurpepers.
Vetkuikens behoren tot de dikbladige familie (Crassulaceae). Ze omvatten talrijke bekende sierplanten voor de tuin en binnenshuis. Op een paar streken na komen er over de hele wereld ongeveer 550 Sedum soorten voor. Ze groeien als eenjarige, tweejarige of vaste planten, als vaste planten, halfstruiken of zelfs grote struiken. Hun voorkeurshabitat zijn de bergen van het noordelijk halfrond, maar ook dorre streken op het zuidelijk halfrond. De verschillende soorten zijn uiterst verscheiden in habitus en vorm. Hun groei varieert van platte tapijten tot rechtopstaande struiken. Hun meestal vlezige bladeren zijn afwisselend of tegenoverstaand, soms ook in kransen gerangschikt. Zoals de meeste grootbladige planten slaan vetkuikens water op in de bladeren, wat de reden is voor hun droogtetolerantie. De bloeiwijzen zijn sierlijk, samengesteld als pluim, paraplupluim of cyme. De enkele bloem is stervormig en 5-tandig. Het spectrum van bloemkleuren varieert van wit, geel, roze tot donkerrood.
